Aan de hand van de nieuwe DSM-5 criteria (het internationaal classificatiesysteem dat binnen de psychiatrie wordt gebruikt) biedt het een kijkje in het leven van Trenke, en zeven (plus 1) lotgenoten van wie zij interviews heeft afgenomen. Allen hebben een vorm van ASS en van AD(H)D. Een wonderlijke combinatie, waarbij de ASS vraagt om structuur en regelmaat en zeker geen onverwachte veranderingen, maar de AD(H)D keer op keer toch roet in het eten gooit, maar ook voor gezelligheid zorgt. Of is dat ook een misverstand?Het boek doorbreekt meerdere taboes, bijvoorbeeld dat een psycholoog of een autismecoach geen ASS kan hebben. Trenke en haar lotgenoten laten zien wat voor impact ASS en AD(H)D op hun leven hebben en hoe de stoornissen op elkaar inspelen. Ze bieden een intieme inkijk in hun zielsleven. Het unieke aan dit boek is dat u het ook gemakkelijk in losse stukken kan lezen. Wilt u alleen de columns lezen? Of alleen het verhaal van één van de lotgenoten? De verhalen van Bert, Sam, René, Floris, Vincent, Barbara of Cathy zijn gemakkelijk terug te vinden door het gebruik van symbolen.Het mooie aan dit boek is dat het beide stoornissen – ASS en AD(H)D – van alle kanten laat zien. Van de problemen en ergernissen tot de waardevolle bijzonderheden, trucs en grappige situaties. Ook laat het zien wat het (vaak onbewuste) camoufleren en compenseren met zich meebrengt. Ondanks dat geïnterviewden uit dit boek hierdoor wel ‘normaal’ over kunnen komen op anderen, lopen ze toch vaak keihard tegen hun informatieverwerkingsproblemen aan. Bovendien krijgen ze daarbij vaak geen steun van de omgeving, omdat de problemen voor hen onzichtbaar zijn. Door het enorme aanpassen aan alles ‘wat hoort’, lopen ze figuurlijk te lang op hun tenen. Als er daarnaast ook sprake is van een slecht functionerende interne rem en er veel onduidelijkheid bestaat in de werksituatie, kan een burn-out snel volgen. Dat is de helft van de mensen die meewerkten aan dit boek overkomen. Helaas is dit een gegeven dat ook vaak binnen de klinische praktijk wordt gezien. Als mensen geen goed zicht hebben op hun sterktes en zwaktes, blijven ze te veel van zichzelf vergen, waardoor ze bijkomende klachten en stoornissen kunnen ontwikkelen, zoals een burn-out, een angststoornis en/of een depressie.Het komt geregeld voor dat mensen pas in de volwassenheid gediagnosticeerd worden met ASS en/of AD(H)D.  Sommigen beweren dat dit komt doordat onze maatschappij steeds complexer wordt, waardoor mensen die een beetje anders zijn, er gemakkelijker buiten vallen. Vaak wordt ook gezegd dat ASS en AD(H)D diagnoses zijn die de laatste tijd toch wel echt ‘in de mode’ lijken. Echter, beide stoornissen bestaan al eeuwen. Alleen werden mensen met deze problemen vroeger eerder bestempeld als ‘vreemd’, ‘lastig’  of ‘niet gehoorzaam’, wat hen toen buiten de maatschappij plaatste. Tegenwoordig is er steeds meer kennis over deze stoornissen, waardoor ze steeds beter worden herkend, ook bij heel jonge kinderen, bij volwassenen, bij vrouwen en bij ouderen. Ik hoop dat dit boek duidelijk mag maken dat betrokken personen niet zomaar ‘een beetje anders’ zijn, maar ook veel meer zijn dan ‘een etiket’.Het stellen van een diagnose is niet iets waar licht mee omgesprongen mag worden. Daar is uitgebreid onderzoek voor nodig, door een op dit gebied ervaren professional. Dit bestaat onder andere uit een anamnese van de huidige klachten (afgenomen bij de persoon zelf én diens directe omgeving), een ontwikkelinganamnese (waarbij de betrokken ouders diepgaand over de vroege ontwikkeling bevraagd worden, want ASS en ADHD zijn stoornissen die zich reeds in de kindertijd manifesteren) en er wordt gekeken naar eventueel bijkomende psychiatrische en somatische problematiek. Direct aansluitend aan de diagnostiekfase vindt er psycho-educatie plaats, waarbij er op maat uitleg wordt gegeven over de gestelde diagnose(s), over iemands zwaktes, maar ook sterktes. Het daarbij betrekken van de omgeving is sterk aan te bevelen.Mensen met ASS en/of AD(H)D zullen veel herkennen tijdens het lezen van dit boek. Doordat er verschillende mensen zijn bevraagd, is de diversiteit van beide stoornissen ook goed in beeld gebracht. Mensen met ASS en/of AD(H)D zullen zich niet in alles herkennen, want eenieder is uniek. Bij eenieder uit de ASS en/of de AD(H)D zich anders. Toch is er ook een grote mate van overlap. Het samen met elkaar deze verschillen en gelijkenissen kunnen delen, is heel waardevol.Ook hulpverleners kunnen veel aan dit boek hebben. Zelf heb ik door het lezen van autobiografische boeken heel veel geleerd, misschien wel meer dan van leerboeken. Ja, in leerboeken staat alles voorgestructureerd en ze bieden een mooi startkader. Echter, in autobiografische verhalen komen ook alle kleine details aan bod, waardoor de mensen achter de besproken psychiatrische beelden niet verloren gaan. In autobiografische verhalen gaat het echt leven, alsof je even in iemands leven kunt binnenkijken, alsof je even in een film kunt stappen. Dit boek biedt dat zeker. In dit geval lijkt het zelfs een documentaire waarin je kunt zappen van persoon naar persoon.Ik hoop dat u als lezer hier veel waardevolle informatie uit haalt. En dat u ook benieuwd bent naar de specifieke bijzonderheden van Bert, Sam, Rene, Floris, Vincent, Barbara en Cathy. Het grootste mysterie blijft Martin, de man van Trenke. Gaandeweg het boek krijgen we ook meer zicht op hem … echter, het al dan niet hebben van een diagnose is niet heiligmakend. Het respectvol omgaan met elkaars zwaktes en sterktes is dat wel …dr. Els M.A. Blijd-Hoogewys,
Klinisch psycholoog/psychotherapeut
Hoofd van INTER-PSY Infantteam & INTER-PSY Autismeteam

» lees minder